top of page

Τα Ανατολικά Καπνά στο Ευρετήριο Αϋλης Πολιστικής Κληρονομιάς

Η καλλιέργεια και επεξεργασία των Ανατολικών Καπνών ανήκει από τον Ιούνιο του 2020 στο Εθνικό Ευρετήριο 'Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της χώρας μας κατόπιν εισήγησης του κ. Βύζικα, προέδρου του Ινστιτούτου Κινημάτων Καπνού με έδρα την Καβάλα. Η Άϋλη κληρονομιά αποτελεί απερίσπαστο κομμάτι της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και αφορά σε: πρακτικές, αναπαραστάσεις, εκφράσεις, γνώσεις και τεχνικές, καθώς και τα εργαλεία, αντικείμενα, χειροτεχνήματα και πολιτιστικούς χώρους που συνδέονται με αυτές και τις οποίες οι κοινότητες, οι ομάδες και, κατά περίπτωση, τα άτομα αναγνωρίζουν ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς τους.

 

Η σύμβαση που αφορά την 'Αϋλη κληρονομιά υιοθετήθηκε από την Unesco μόλις το 2003, ενώ η Ελλάδα προσχωρεί σε αυτήν το 2006. Μέχρι στιγμής, την σύμβαση κατοχυρώνουν 177 κράτη.Η σημασία της 'Αϋλης πολιτιστικής κληρονομιάς έγκειται στην μετάδοση γνώσεων και παραδόσεων από γενιά σε γενιά με στόχο την καλλιέργεια της συλλογικής μνήμης αλλά και την ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας. Όπως διαπιστώνεται και από την Unesco, η κοινωνική και οικονομική αξία που προκύπτει από αυτήν την ανάδειξη αφορά στο σύνολο του πληθυσμού, εντάσσοντας μάλιστα και μειονοτικές ομάδες του πληθυσμού.

 

Η Άϋλη Κληρονομιά αφορά:

1)Παραδοσιακή, σύγχρονη και ταυτόχρονα ζωντανή κληρονομιά: η άυλη πολιτιστική κληρονομιά δεν αντιπροσωπεύει μόνο κληρονομικές παραδόσεις από το παρελθόν, αλλά και σύγχρονες αγροτικές και αστικές πρακτικές στις οποίες συμμετέχουν διάφορες πολιτιστικές ομάδες.

2)Κληρονομιά χωρίς αποκλεισμούς: ενδέχεται να μοιραστούμε εκφράσεις άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που είναι παρόμοιες με αυτές που ασκούν άλλοι. Είτε προέρχονται από το γειτονικό χωριό, από μια πόλη στην αντίθετη πλευρά του κόσμου, είτε έχουν προσαρμοστεί από λαούς που έχουν μεταναστεύσει και εγκατασταθεί σε διαφορετική περιοχή, όλα αφορούν άυλη πολιτιστική κληρονομιά: έχουν περάσει από μια γενιά σε μια γενιά, έχουν εξελιχθεί σε απάντηση στα περιβάλλοντά τους και συμβάλλουν στο να μας δώσουν μια αίσθηση ταυτότητας και συνέχειας, παρέχοντας έναν σύνδεσμο από το παρελθόν μας, από το παρόν και προς το μέλλον μας.

3)Αντιπροσωπευτική κληρονομιά: η άυλη πολιτιστική κληρονομιά δεν εκτιμάται απλώς ως πολιτιστικό αγαθό, σε συγκριτική βάση, για την αποκλειστικότητα ή την εξαιρετική της αξία. Ευδοκιμεί στη βάση της σε κοινότητες και εξαρτάται από εκείνους των οποίων η γνώση των παραδόσεων, των δεξιοτήτων και των εθίμων μεταδίδεται στην υπόλοιπη κοινότητα, από γενιά σε γενιά ή σε άλλες κοινότητες.
Αποτελεί κληρονομιά με βάση την κοινότητα: η άυλη πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να είναι κληρονομιά μόνο όταν αναγνωρίζεται ως τέτοια από τις κοινότητες, τις ομάδες ή τα άτομα που τη δημιουργούν, τη συντηρούν και τη μεταδίδουν - χωρίς την αναγνώρισή τους, κανένας άλλος δεν μπορεί να αποφασίσει γι 'αυτούς ότι μια δεδομένη έκφραση ή πρακτική είναι δική τους Κληρονομιά.

Σύμφωνα με το άρθρο 12 της Σύμβασης για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, κάθε κράτος-μέλος της Σύμβασης οφείλει να δημιουργήσει ένα ή περισσότερα ευρετήρια άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα ευρετήρια αυτά πρέπει να ενημερώνονται τακτικά, ενώ κάθε κράτος- μέλος, όταν υποβάλλει την περιοδική έκθεσή του (periodic report) στην Επιτροπή, πρέπει να παρέχει, μεταξύ άλλων, στοιχεία που να αφορούν το/τα εθνικά ευρετήρια άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το Εθνικό Ευρετήριο είναι η αποτύπωση στοιχείων της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας με τη μορφή ευρετηρίου. Φιλοδοξεί να αποτελέσει μια έγκυρη και επικαιροποιημένη εικόνα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας. Όπως ορίζεται και στην επίσημη ιστοσελίδα του Ευρετηρίου, μέσω του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας επιδιώκεται να δοθεί ο λόγος στους ίδιους τους φορείς της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (κοινότητες, ομάδες, ακόμα και μεμονωμένα άτομα) προκειμένου να μοιραστούν τη δική τους πολιτισμική εμπειρία με το εγχώριο και διεθνές κοινό, να μιλήσουν για τη συλλογική τους ταυτότητα, να διατυπώσουν προτάσεις για τη μελέτη και κυρίως για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής τους κληρονομιάς.

Σύμφωνα λοιπόν με το ευρετήριο, η καλλιέργεια και επεξεργασία των Ανατολικών καπνών ανήκει στις επιτελεστικές τέχνες της Ελληνικής παράδοσης ενώ συνδέεται άμεσα με την κοινωνική δομή και εξέλιξη της περιοχής. Στο δελτίο εισαγωγής των Ανατολικών Καπνών στο Ευρετήριο 'Αϋλης Κληρονομιάς της χώρας μας περιγράφεται αναλυτικά τόσο η διαδικασία παραγωγής και επεξεργασίας, όσο και τα ιδρύματα και οι φορείς που ασχολούνται με αυτήν.

Ταυτόχρονα, όπως ορίζεται σαφέστατα στο δελτίο εισαγωγής, η καλλιέργεια των Ανατολικών Καπνών είναι μια καλλιέργεια που περνάει από γενιά σε γενιά, με ειδική τεχνογνωσία, στην οποία οφείλεται η υψηλή ποιότητα του καπνού. Η καλλιέργεια σε ορισμένες κοινότητες αποτελεί τη μοναδική πηγή φυσικού πλούτου, απόλυτα συμβατή με τις κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες της περιοχής που αξιοποιεί τη γη με συνετό και διατηρήσιμο τρόπο. Είναι επομένως μια ζωντανή πολιτιστική κληρονομιά που πρέπει να διαφυλαχθεί και να αναδειχθεί. 

bottom of page