Πλόντβιβ( Φιλιππούπολη)
Συντεταγμένες:
42.13612, 24.74544
Το 1872 στο Plovdiv της Βουλγαρίας, ο M. Thomasian δημιουργεί ένα υποκατάστημα για την κοπή φύλλων καπνού. 15 χρόνια αργότερα, συνεργάζεται με έναν άλλο Αρμένιο για την ίδρυση της εταιρείας Tobacco workshop Zlaten lev της M. Tomasian and Co. Η εταιρεία συνέχισε τη λειτουργία της μέχρι το 1923, δηλαδή τον θάνατο των ιδρυτών της. Έκτοτε, η εταιρεία διασπάστηκε και εξακολουθεί να λειτουργεί και να εξάγει στη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία, την Ελβετία, τη Γαλλία και την Αγγλία. Η επιτυχία της μάρκας Tomasian κρύβεται στον τρόπο που ζυμώνει ο καπνός – μια πραγματικά απαιτητική τεχνολογία και στη συνταγή του μείγματος καπνού που γεμίζει τα τσιγάρα. Επίσης, οι Nikola Libenov, Nikola Dermendjopoulos, Polimeris Δημητριάδης και Kostadin Mandjanis ιδρύουν την Joint-Stock Company που αποτελεί ίδρυμα της καπνοβιομηχανίας Slantze. Τον επόμενο χρόνο, η κοινοπραξία Orel Dimitar Stavridis και Dimitar Marinov (Mardas) ανοίγει επίσης ένα καπνεργοστάσιο. Το 1900 όλα τα καπνεργοστάσια που εδρεύουν στην πόλη παρήγαγαν τσιγάρα στο Plovdiv.
Πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους, η περιοχή του Plovdiv κατέχει πολύ σημαντική θέση (μαζί με την Dupnitsa και το Haskovo) στην καλλιέργεια και επεξεργασία καπνού με φυτεμένη έκταση περίπου 5.919 εκταρίων. Μετά τους πολέμους, η παραγωγή και εξαγωγή καπνού υψηλής ποιότητας από τη Βουλγαρία φτάνει στο ίδιο επίπεδο με την Τουρκία και την Ελλάδα. Μετά τα επεισόδια του 1919 και του 1922 και τις συνεχείς αφίξεις προσφύγων από τα παράλια της Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, οι πρόσφυγες, ως φτηνά εργατικά χέρια, απορροφώνται ως εργάτες στα καπνεργοστάσια. Έτσι, δημιουργείται μια πόλη καπνού, με πολλές καπναποθήκες στην περιοχή πίσω από τον σιδηροδρομικό σταθμό. Σήμερα, αρκετά από τα καπνεργοστάσια παραμένουν στην κατοχή των ίδιων οικογενειών, ενώ πολλά από αυτά έχουν καεί, κατεδαφιστεί ή περιέλθει σε αχρηστία και εγκατάλειψη.
Ciballi Tobacco Museum, Κωνσταντινούπολη
Συντεταγμένες:
41.0252, 28.95873
Το πρώην καπνεργοστάσιο Cibali Tobacco and Cigarette Factory μετατράπηκε στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Kadir Has, από το Kadir Has Foundation το 2002 Τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Nostra το 2003 λόγω της εξαιρετικά σχολαστικής και ολοκληρωμένης αναπαλαίωσής του και της συμβολής του στο ιστορικό περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται.
Ο χώρος άνοιξε για το κοινό ως Μουσείο Rezan Has όταν τα ερείπια μιας δομής που χρονολογείται από την οθωμανική εποχή και μια βυζαντινή στέρνα βρέθηκαν κάτω από αυτό το ιστορικό κτήριο μετά την ολοκλήρωση της αναστήλωσής του
Πηγ;ή:
https://www.rhm.org.tr/en/history/
Samsun Tutun Fabrikasi, Σαμψούντα
Η Σαμψούντα, πόλη της Τουρκίας, ήταν σημαντικό εμπορικό κέντρο μεταξύ Ανατολίας και Κριμαίας. Η καλλιέργεια των φύλλων καπνού στη γύρω περιοχή άκμασε τον 19ο αιώνα δημιουργώντας ένα ισχυρό εμπορικό και εξαγωγικό κέντρο, καθώς στην πόλη εγκαταστάθηκαν γαλλικές, ρωσικές, βελγικές και αμερικανικές τράπεζες, εμπορικές και επιχειρηματικές ενώσεις.
Το Καπνεργοστάσιο Σαμψούντας ήταν από τις πρώτες εγκαταστάσεις που κατασκευάστηκαν στη Σαμψούντα και αφορούσαν την παραγωγή τσιγάρων, ενώ ήταν η σημαντικότερη βιομηχανική δομή της πόλης για την περίοδο του 19ου αιώνα. Ιδρύθηκε από το Ottoman Tobacco Monopoly (Reji Administrative) το 1887 και απασχολούσε περίπου 600 εργάτες, σύμφωνα με τα έντυπα εγγραφής του Συμβουλίου Μνημείων της Σαμψούντας. Το εργοστάσιο έχει έκταση περίπου 9321 τετραγωνικών μέτρων και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, κατέχοντας προνομιακή θέση στο κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο λόγω της θέσης του.
Το οθωμανικό μονοπώλιο καπνού συνάπτει συμφωνία με την Reji Tobacco Company και έτσι δημιουργούνται καπνοβιομηχανίες στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη. Το εργοστάσιο της Samsun δεν διαφέρει σημαντικά από άλλα εργοστάσια όπου η λειτουργία καθορίζει τη μορφή: αποτελείται από παραγωγή τσιγάρων, αποθήκη, διοικητικές μονάδες, τραπεζαρία, υγρούς χώρους και μονάδες ασφαλείας. Το κτίριο παραγωγής είναι το κεντρικό κτίριο, με μια εξωτερική αυλή ώστε όταν οι εργαζόμενοι είναι σε διάλειμμα, να μπορούν να βγαίνουν έξω και να αναπνέουν καθαρό οξυγόνο, για να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας. Εδώ χρησιμοποιείται και το ξύλινο πάτωμα, το οποίο χρησιμοποιείται γενικά σε καπναποθήκες και εργοστάσια για να διασφαλιστεί η καλή ποιότητα του καπνού. Το εργοστάσιο έκλεισε το 1994 μετά από σχεδόν έναν αιώνα λειτουργίας. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά κτίρια της Σαμψούντας και ολόκληρης της περιοχής, βάση για το εμπόριο καπνού και τσιγάρων σε όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα.
Izmir Reji Tobacco Factory
Μία από τις πιο σημαντικές μονάδες της Reji, μιας εταιρείας που παρήγαγε καπνό—το κυριότερο εισαγόμενο προϊόν της εποχής—κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα υπό τον έλεγχο της Διοίκησης Δημόσιου Χρέους (Düyun-u Umumiye Idaresi), ήταν ένα εργοστάσιο που ιδρύθηκε το 1884 στην περιοχή Αλσαντζάκ της Σμύρνης. Το συγκρότημα του Αλσαντζάκ αποτελεί ένα μοναδικό βιομηχανικό κτίσμα, αποτελούμενο από 12 κτίρια διαφορετικών μεγεθών.Η αύξηση της παραγωγής του εργοστασίου κατά τη δεκαετία του 1940 ενίσχυσε τη σημασία του ως ένα από τα σημαντικότερα παραγωγικά κέντρα της περιοχής. Στο εργοστάσιο λειτουργούσαν τμήματα όπως κοπή, ζίγκ-ζάγκ, μηχανές τσιγάρων, μηχανές συσκευασίας καπνού, συνεργείο επισκευών και εργαστήριο για χαρτοκιβώτια. Πριν από το 1928, απασχολούνταν συνολικά 450 εργάτες, εκ των οποίων οι 300 ήταν γυναίκες και οι 150 άνδρες. Μετά την ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων της Τεκέλ το 2001, το εργοστάσιο έκλεισε το 2004. Το εργοστάσιο έχει αναγνωριστεί ως διατηρητέο μνημείο με αποφάσεις των Συμβουλίων Διατήρησης το 1979, 1985 και 2007.
Ο διακριτικός μνημειώδης χαρακτήρας του κύριου κτιρίου, χαρακτηριστικός των μεγάλων βιομηχανικών κατασκευών, και το υψηλό επίπεδο οργάνωσης των μικρότερων κτιρίων συμβάλλουν στη δημιουργία μιας συνεκτικής εικόνας.
Rijeka Tobacco Factory, Κροατία
Η ίδρυση του Εργοστασίου Καπνού στη Ριέκα βασίστηκε στο αυτοκρατορικό διάταγμα που αφορούσε το μονοπώλιο στην παραγωγή καπνού, το οποίο εκδόθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1850. Το διάταγμα τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του 1851 στην Ουγγαρία, την Τρανσυλβανία, την Κροατία, τη Σλαβονία και την Στρατιωτική Κράινα. Στις 24 Μαΐου 1851, η ουγγρική κυβέρνηση αγόρασε τα κτίρια του πρώην Εργοστασίου Ζάχαρης για 100.000 χρυσά δουκάτα και ξεκίνησε την παραγωγή καπνού στις υπάρχουσες υποδομές του εγκαταλελειμμένου εργοστασίου. Ο πρώτος διευθυντής της εταιρείας ήταν ο Γιόσιπ Ντέχλερ, ενώ τον διαδέχθηκε ο Φράνιο Σκόντνικ.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1860, το εργοστάσιο δεν υπέστη σημαντικές αλλαγές. Τότε, επεκτάθηκε με την κατασκευή ενός ιστορικιστικού τετραώροφου κτιρίου, του επονομαζόμενου «Τ», όπου το 1867 ξεκίνησε η παραγωγή πούρων Βιρτζίνια. Το εργοστάσιο χρησιμοποιούσε επίσης χώρους του παλιού εργοστασίου ζάχαρης, γνωστού ως «H». Τα περίπτερα του εργοστασίου συνδέονταν μεταξύ τους με προσθήκες, σχηματίζοντας το γράμμα H.
Το Εργοστάσιο Καπνού ήταν γνωστό για τον μεγάλο αριθμό εργαζομένων του, που το 1884 έφταναν τους 2.600, κυρίως γυναίκες. Οι συνθήκες εργασίας ήταν καλές, καθώς οι εργαζόμενοι απολάμβαναν καθημερινό γεύμα, ιατρικές εξετάσεις, πληρωμένη άδεια ασθενείας και άλλα προνόμια. Η ετήσια παραγωγή τσιγάρων ήταν σημαντική, φτάνοντας τα 150-170 εκατομμύρια το 1880 και τα 250 εκατομμύρια το 1890.
Μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και την πτώση της μοναρχίας, το εργοστάσιο συνέχισε να λειτουργεί με μειωμένη παραγωγική δυναμικότητα. Οι συνθήκες εργασίας επιδεινώθηκαν και οι απεργίες των εργαζομένων αυξήθηκαν. Τον Ιανουάριο του 1925, μια μεγάλη απεργία κατεστάλη με την παρέμβαση του στρατού. Το εργοστάσιο έκλεισε κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ο τελευταίος διευθυντής του ήταν ο Αουγκούστο Βανίνι.
Μετά το κλείσιμο του εργοστασίου, από το 1945 έως το 1995, ο χώρος στέγασε το Εργοστάσιο Κινητήρων και Τρακτέρ **Rikard Benčić**.
Adris old tobacco Factory, Κροατία
Το εργοστάσιο κατασκευάστηκε τον 19ο αιώνα με μοναδικό σκοπό την παραγωγή καπνού. Κανείς τότε δεν φανταζόταν ότι δεκαετίες αργότερα το συγκρότημα αυτό θα φιλοξενούσε χορευτές από όλο τον κόσμο. Το κτίριο βρίσκεται σε μια γραφική τοποθεσία, δίπλα στον κόλπο, με μαγευτική θέα προς την παλιά πόλη του Ρόβινι.
Το κτίριο Διοίκησης και οι εγκαταστάσεις παραγωγής του Εργοστασίου Καπνού του Ρόβινι (TDR), που κατασκευάστηκαν μεταξύ 1873 και 1874 βάσει σχεδίων των αρχιτεκτόνων της Βιέννης, αποτελούν καλά διατηρημένα παραδείγματα πρώιμης βιομηχανικής αρχιτεκτονικής στην Κροατία, ειδικά στην περιοχή της Ίστριας. Οι αλλαγές που συνέβησαν με την πάροδο του χρόνου, οι οποίες συνόδευσαν την πρόοδο της τεχνολογίας επεξεργασίας καπνού, τροποποίησαν εν μέρει την αρχική αρχιτεκτονική. Ωστόσο, η σύγχρονη τάση διατήρησης του ιστορικού χαρακτήρα του εργοστασίου έχει κατευθύνει τα προγράμματα ανάπτυξης προς τμήματα όπου οι αλλαγές δεν θα διατάρασσαν την αρχική εμφάνιση.
Κάθε καλοκαίρι, το Adris Old Tobacco Factory φιλοξενεί πάνω από 5000 χορευτές για δύο εβδομάδες γεμάτες χορό, προσφέροντας 5 αίθουσες χορού και έως 7 αίθουσες εργαστηρίων. Ένας μοναδικός χώρος που προσθέτει μια ιδιαίτερη πινελιά στο συνολικό σκηνικό.
Linz Tabbakfabrik, Αυστρία
Από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, το Λιντς αποτέλεσε σημαντικό κέντρο εργασίας. Η στρατηγική θέση της πόλης στην καρδιά της Ευρώπης ευνόησε τη δημιουργία βαριάς βιομηχανίας, εμπορίου και την άνθηση της οικονομίας των υπηρεσιών.
Η Tabak Fabrik (Καπνοβιομηχανία) στο Λιντς της Αυστρίας ανήκε στο αυστριακό μονοπώλιο καπνού. Σχεδιάστηκε από τον Πέτερ Μπέερενς και τον Αυστριακό αρχιτέκτονα Αλεξάντερ Ποπ και κατασκευάστηκε μεταξύ 1929 και 1935. Κατά την κατασκευή της, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην εξασφάλιση καλού φωτισμού και κλιματικών συνθηκών (κατάλληλος αερισμός), στοιχεία απαραίτητα για τη διατήρηση των φύλλων καπνού. Η χρήση οπλισμένου σκυροδέματος και η πρόσοψη μήκους 230 μέτρων με θερμομόνωση από κοίλα τούβλα και φελλό ήταν πρωτοποριακή για την εποχή.
Η βιομηχανία παρήγαγε 8.000 τσιγάρα ανά λεπτό ανά μηχάνημα, απασχολώντας εργαζόμενους τόσο από την πόλη όσο και από την ευρύτερη περιοχή. Το εργοστάσιο λειτούργησε ομαλά μέχρι το 1997, όταν σταδιακά πέρασε σε ιδιωτικά χέρια.