Van Nelle Tobaccofabriek, Ρόττερνταμ, Ολλανδία
Το Van Nelle Fabriek στο Ρότερνταμ είναι ένα από τα πιο εμβληματικά παραδείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα και αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 2014. Χτίστηκε μεταξύ 1925-1931 από τους αρχιτέκτονες Johannes Brinkman και Leendert van der Vlugt για την εταιρεία Van Nelle, η οποία παρήγαγε τσάι, καφέ και καπνό. Το εργοστάσιο θεωρείται αριστούργημα του Μοντέρνου Κινήματος επηρεασμένο από τον Φονξιοναλισμό και το Bauhaus. Ήταν πρωτοποριακό για την εποχή του, με γυάλινες προσόψεις που επέτρεπαν άπλετο φυσικό φως για τους εργαζόμενους, δημιουργώντας ένα πιο ανθρώπινο εργασιακό περιβάλλον. Μετά το κλείσιμο της καπνοβιομηχανίας τη δεκαετία του 1990, το κτίριο μετατράπηκε σε δημιουργικό και επιχειρηματικό hub. Σήμερα φιλοξενεί γραφεία, startups, design studios και εκδηλώσεις, διατηρώντας την ιστορική του σημασία ενώ προσαρμόζεται στις σύγχρονες ανάγκες.
Landewyck tobacco factory
Η Landewyck Tobacco Factory είναι μια ιστορική καπνοβιομηχανία με έδρα το Λουξεμβούργο, γνωστή για την παραγωγή καπνικών προϊόντων εδώ και πάνω από 170 χρόνια. Ιδρύθηκε το 1847 από τον Jean-Pierre Heintz ως οικογενειακή επιχείρηση. Αργότερα, η εταιρεία μετονομάστηκε σε Heintz van Landewyck και έγινε ένας από τους σημαντικότερους παραγωγούς τσιγάρων και καπνού στην Ευρώπη. Το πρώην εργοστάσιο καπνού Landewyck στο Hollerich κατασκευάστηκε το 1937. Είναι ένα πενταώροφο κτίριο περίπου 5.500 τετραγωνικών μέτρων. Το εργοστάσιο ήταν μια από τις μεγαλύτερες παραγωγικές μονάδες της χώρας και απασχολούσε 250 υπαλλήλους παράγοντας 100.000 έως 300.000 πούρα κάθε εβδομάδα όπως αναφέρεται στο επίσημο site της εταιρείας. Σε αυτούς τους χώρους έγινε η συλλογή, η διαλογή των φύλλων καπνού μέχρι την ανάμειξη του τελικού χαρμανιού και η δημιουργία των τσιγάρων. Το εργοστάσιο σταματά τη λειτουργία του κατά τη γερμανική κατοχή για να ξανανοίξει πλήρως το 1944. Στα μεταπολεμικά χρόνια, το εργοστάσιο παράγει συνεχώς νέες μάρκες, αυξάνοντας τις ποσότητες και τους ρυθμούς παραγωγής, ενώ δημιουργεί και εργοστάσια σε άλλες χώρες. Οι εξαγωγές και η μεγάλη επιτυχία του εργοστασίου διέδωσαν την καλή φήμη του Λουξεμβούργου σε όλο τον κόσμο.
Το 2019, το εργοστάσιο Hollerich μεταφέρθηκε σε νέες εγκαταστάσεις στο Fridhaff του Λουξεμβούργου. Το πρώην εργοστάσιο καπνού ανακαινιζόταν από το 2020 έως το 2022. Το κτίριο Bauhaus ανακαινίστηκε πλήρως στο εσωτερικό, καθώς το εξωτερικό κέλυφος παρέμεινε άθικτο. Όπως αναφέρει ο επίσημος ιστότοπος, «Στόχος της ανακαίνισης ήταν να διατηρηθεί ο παλιός και ιστορικός χαρακτήρας του κτηρίου Landewyck, ενώ παράλληλα εκσυγχρονίστηκε πλήρως το κτίριο».
Πηγές:
https://www.luxtimes.lu/luxembourg/tobacco-factory-converting-into-urban-centrepiece/1339305.html
https://landewyck.com/company/






Yenidze Tobacco Factory, Δρέσδη, Γερμανία






Το Yenidze Tobacco Factory στη Δρέσδη, Γερμανία, είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά και ασυνήθιστα βιομηχανικά κτίρια της Ευρώπης, καθώς έχει σχεδιαστεί να μοιάζει με τζαμί. Χτίστηκε μεταξύ 1907-1909 για την Orientalische Tabak- und Cigarettenfabrik Yenidze, μια καπνοβιομηχανία που εισήγαγε καπνό από την περιοχή Yenidze (Γενιτζέ), στη σημερινή Ελλάδα (Γιανιτσά).
Ο ιδρυτής της εταιρείας, Hugo Zietz, ήθελε το εργοστάσιο να θυμίζει την προέλευση του καπνού και ανέθεσε στον αρχιτέκτονα Martin Hammitzsch να το σχεδιάσει σε οριενταλιστικό στυλ. Επιπλέον, το αρχιτεκτονικό του στυλ οφείλεται και στην απαγόρευση που αφορούσε στην κατασκευή εργοστασίων μέσα στον αστικό ιστό της Δρέσδης, ώστε να μην χαθεί το αρχιτεκτονικό της ύφος. Αντί για την παραδοσιακή βιομηχανική εμφάνιση, το κτίριο μοιάζει με τζαμί με μιναρέδες και έναν τεράστιο πολύχρωμο θόλο, αν και ποτέ δεν είχε θρησκευτική χρήση.
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η παραγωγή καπνού σταμάτησε και το κτίριο υπέστη ζημιές.Ανακαινίστηκε και σήμερα λειτουργεί ως πολιτιστικός χώρος. Στον θόλο υπάρχει εστιατόριο και συναυλιακός χώρος, διατηρώντας το κτίριο ως σημαντικό πολιτιστικό τοπόσημο της Δρέσδης.
Tiedemanns Tobaksfabrik, Όσλο, Νορβηγία

Ο J. L. Tiedemanns Tobaksfabrik ήταν εταιρεία παραγωγής καπνού με έδρα το Όσλο (τότε Christiania) της Νορβηγίας. Η εταιρεία παρήγαγε καπνό από το 1700 έως το 2008, όταν τα κεντρικά γραφεία μεταφέρθηκαν στη Δανία και η εταιρεία πουλήθηκε στην British American Tobacco. Ο Johann Ludwig Tiedemann αγόρασε την εταιρεία το 1833 και χρησιμοποίησε το κτίριο στη Farbersgata του Όσλο ως εργοστάσιο καπνού. Το 1849 πουλήθηκε στον Johan Henrik Andressen. Η οικογένεια Andressen κατείχε την εταιρεία για πολλές γενιές, μέχρι την τελική πώλησή της το 2008.
Στην καπνοβιομηχανία δόθηκε το βασιλικό προνόμιο να παράγει καπνό στο εσωτερικό και το εξωτερικό το 1778. Εκείνη την εποχή, περισσότερα από 100 εργοστάσια είχαν το βασιλικό προνόμιο. Το προνόμιο ήταν σχετικό με τις πολιτικές της μοναρχίας Δανίας-Νορβηγίας για οικονομική ανεξαρτησία και ενθάρρυνε την παραγωγή καπνού στη Βόρεια Νορβηγία ενώ το απαγόρευσε στη Νότια Νορβηγία και τη Δανία. Ως αποτέλεσμα, η παραγωγή καπνού πραγματοποιήθηκε σε μικρότερα μέρη γύρω από τη Βόρεια Νορβηγία.
Στην αρχή της βιομηχανίας η καπνοπαραγωγή γινόταν με χειρωνακτική εργασία, ενώ το 1850 έφτασαν τα πρώτα μηχανήματα για να ενισχύσουν την παραγωγή. Το 1855, υπήρχαν 93 καπνοβιομηχανίες στη Νορβηγία. Το 1890, ο αριθμός είχε πέσει σε 39, τα μισά από τα οποία βρίσκοταν στο Όσλο. Παράγονταν καπνός καπνίσματος, ταμπάκος και τσιγάρα, καλύπτοντας τοπικές ανάγκες αλλά και εξαγωγές κυρίως στη Σουηδία. Το 1900, οι μηχανές ρολαρίσματος τσιγάρων εισήλθαν στην παραγωγή. Στην αρχή, οι άνδρες εργάτες ήταν πιο γρήγοροι από τις μηχανές. Σταδιακά, οι μηχανές παρήγαγαν περισσότερα τσιγάρα, έτσι οι χειρώνακτες έχασαν τη δουλειά τους. Το εργοστάσιο καπνού επεκτάθηκε ενώ αγόρασε άλλα σημαντικά εργοστάσια καπνού στο Όσλο.
Tabakas Fabrika, Ρίγα, Λετονία
Το Tabakas Fabrikas kvartāls, που βρίσκεται στην οδό Miera 58A στη Ρίγα της Λετονίας, είναι μια ιστορική τοποθεσία που έχει υποστεί σημαντική μεταμόρφωση με τα χρόνια. Αρχικά ιδρύθηκε ως το Καπνεργοστάσιο "A. Maikapar" από δύο επιχειρηματίες της Κριμαίας, τον Abram Maikapar και τον Efim Shaitan, το εργοστάσιο λειτούργησε για περισσότερο από έναν αιώνα μέχρι να σταματήσει την παραγωγή το 2009.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το κλείσιμό του, ο χώρος παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητος, με περιστασιακές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αναγνωρίζοντας τις δυνατότητές της, αναπτύχθηκαν σχέδια για την αναζωογόνηση της περιοχής σε μια δημιουργική συνοικία, με στόχο την προώθηση της διεπιστημονικής εκπαίδευσης, των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και της καινοτομίας. Αυτό το όραμα οδήγησε στην ίδρυση ενός κέντρου που σήμερα στεγάζει διάφορους φορείς και φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις.
H Λετονική Ακαδημία Πολιτισμού έχει μετεγκαταστήσει τμήματα των εργασιών της εδώ, συμπεριλαμβανομένης της Σχολής Κινηματογράφου, του Ινστιτούτου Πολιτισμού και Τεχνών, καθώς και εγκαταστάσεις για φοιτητές μεταπτυχιακών σπουδών και προγράμματα συνεχούς εκπαίδευσης.
Κατά τη διάρκεια της ανακαίνισης της Μικρής Αίθουσας του θεάτρου Dailes, παρουσιάστηκαν αρκετές παραστάσεις στα Tabakas Fabrikas kvartāls, αναδεικνύοντας τον ρόλο του ως πολιτιστικού χώρου.
Πηγές:
https://telpuorientesanas.lv/fabrika-bildes/#gallery-14
https://lka.edu.lv/en/academy/development-and-planning/tobacco-factory/?utm_source=chatgpt.com



